GÜNCEL

uzun bir yazı olacak, kahvelerinizi de alıp gelin dostlar.

kpss güncelde gelecek altı güncel sorusunun altısını da tahmin etmek imkansıza yakın bir şey. yine de, en azından 2-3 soru yapabilmek adına kendimce aşağıdaki notları çıkardım. bu notlar sayesinde en azından birkaç soruda kalem oynatabileceğimize inanıyorum.

notları aşağıdaki şekilde altı maddeye böldüm. spor gibi, unesco antik kentler gibi uçsuz bucaksız konuları bu maddeler içerisine ya almadım ya da kafama göre kısıtlı olarak aldım; çünkü ne ezberleyecek azmim ne de ezberleyecek vaktim var. sadece keyfime göre, ben olsam sorabilirdim dediğim şeyleri aldım. iyi okumalar dilerim:

1-) filistin muhabbetleri

2-) bu sene başta olmak üzere yakın zamanda kaybettiğimiz bazı sanatçılarımız

3-) kim neyi ne yılı ilan etmiş ve kim nereyi ne ilan etmiş

4-) uzay muhabbetleri

5-) milli projeler ve biraz savaş sanayisi

6-) diğer ilgimi çeken şeyler

öyleyse başlayalım:

1-) filistin muhabbetleri

mohammed salem: 2024 dünya basın fotoğrafı ödülünün sahibi. kucağında vefat etmiş kızını tutan filistinli bir anneyi fotoğraflayarak bu ödülü almış.

henry kissenger: eski abd dışişleri bakanı. ünlü mekik diplomasisini gerçekleştirerek mısır ve israili barıştıran kişi. kasım 2023’de ölmüş.

alev alatlı: kendisi iki numaralı başlıkta da olacak. filistin davasının tanıtımına yaptığı katkılardan dolayı zamanında yaser arafattan ödül almışlığı var. 2024 yılı şubat ayında vefat etmiş. eserlerine de ikinci başlıkta tekrardan bahsederken değinirim.

güney afrika cumhuriyeti: gazzede filistin halkına soykırım yapıldığı gerekçesi ile israile dava açan ülke.

balfeour deklarasyonu-yaser arafat–fkö-intifada: bunlar çağdaş dünya tarihi konusunda var ama güncelde de gelebilir. balfeour deklarasyonu tüm bu israil-filistin muhabbetlerinin başlamasına neden olan şey. ingiltere yayınlıyor. fkö, filistin kurtuluş örgütü demek. yaser arafat bu örgütü kuran kişi. intifada da filistin’in bağımsızlık hareketinin adı. ayrıca filistinlilerin direnişinin sembol meyvesi karpuzmuş.

2-) bu sene başta olmak üzere yakın zamanda kaybettiğimiz bazı sanatçılarımız

ayla algan: ünlü tiyatrocu. dünyaya yunus emre şiirlerini tanıtan sanatçımız aynı zamanda. yunus emre şiirlerini fransızca seslendirmiş. youtube’dan dinleyebilirsiniz. 4 ocak 2024’de vefat etmiş.

alev alatlı: kendisine ilk başlıkta değinmiştim. bazı önemli eserlerini de burada yazayım.

yaseminler tüter mi hâlâ , o.k. musti türkiye tamamdır , schrödinger’in kedisi gibi eserleri var.

gündüz sait güngen: yakın zamanda vefat eden devrim arabaları mucidi. sanırım mart ayında vefat etmişti.

-safa önal: en fazla filme çekilmiş senaryoya sahip kişi olarak guiness rekorlar kitabına girmiş. vesikalı yarim, ağaçlar ayakta ölür, doktor civanım vs. temmuz 2023’de vefat etmiş.

suna kan: haziran 2023’de vefat etmiş harika çocuk lakaplı ünlü keman virtüözümüz

nurhan damcıoğlu: suna kan gibi haziran 2023’de vefat etmiş ünlü tiyatrocu ve kantocumuz.

metin milli: yine haziran 2023 de vefat etmiş, seksenli yıllara damga vurduğu söylenen çok sesli hafif türk sanat müziği icra etmiş sanatçımız.

köksal engür: mart ayında vefat etmiş çok değerli sanatçımız. kendisini çoğumuz leyla ile mecnundaki aksakallı dede olarak biliyoruz. kendisinin ayrıca büdü, red-kid gibi çizgi film karakterlerini de seslendirmişliği varmış. mekanı cennet olsun.

-bozkurt ilhan gencer: ilk piyanist şantörlerimizden. caz sanatçısı. mayıs ayında 100 yaşında vefat etmiş. sanırım bir dönem devlet bahçelinin korumalığını mı ne yapmış tamamen yanlış hatırlıyor da olabilirim.

3-) kim neyi ne yılı ilan etmiş kim nereyi ne ilan etmiş

unesco: 2024’ü divan-ı lügat’it türk yılı ilan ediyor yazılışının 950. yılı olması sebebiyle. ayrıca ali kuşçu yılı da ilan etmişler sonradan. bir de sanırsam fuat sezgin’in doğumunun 100. yılı da ilan etmişler. durmadan bir şeyler ilan ediyorlar efendim durduramıyoruz.divan-ı lügat’it türk 950, ali kuşçu 500-600, fuat sezgin de 100 yıl önce doğmuş desek, soru geldiğinde ne olursa olsun ayırt etmesi oldukça kolay olsa gerek.

türksoy: mahmutkulu firaki yılı ilan etmiş. kendisi iranlı bir şairmiş.

rte: emekliler yılı ilan etmiş. ne diyelim lol.

gençlik-spor bakanlığı: hareketlilik yılı ilan etmişler.

birleşmiş milletler gıda ve tarım örgütü: devegiller yılı ilan etmişler.

2024 yılı türk dünyası kültür başkenti: anav: türkmenistan

2024 yılı türk dünyası turizm başkenti: türkistan-kazakistan(türkistan kazakistandaki bir il)

2024 yılı dünya spor başkenti: sofya-bulgaristan

2024 yılı dünya kitap başkenti: strazburg - fransa

2024 yılı avrupa gençlik başkenti: gent- fransa

2024 yılı avrupa yeşil başkenti: valencia-ispanya

2024 yılı akdeniz spor başkenti: alanya-antalya

4-) uzay muhabbetleri

alper gezeravcı: uzaya ilk giden türk. kendisini taşıyan falcon-9 roketindeki kapsülün adı dragon kapsülü. deney yaptığı bitki parvula.

tuna cihangir atasever: uzaya giden ikinci türk. kendisinin mesleği elektrik elektronik mühendisliğiymiş. vss unity ile yörünge altı araştırma uçuşunu tamamlamış.

yusuf kıraç: güncel türk uzay ajansı başkanı

serdar hüseyin yıldırım: ilk türk uzay ajansı başkanı

nurgül çelik balcı: nasa tarafından salda gölünde deneyler yapması için görevlendirilen bir bilim insanımız

uzaya fırlatılan ilk yerli ve milli uydumuz: imece

5-) türk savaş sanayisi ve diğer projeler

milli muharip uçağımızın adı kaan

kalkınma yolu projesi: yeni ipek yolu projesi de diyorlarmış. türkiye ırak bae var. sanırsam katar da var ama iran kesinlikle yok proje içinde. basra-tr-oradan da avrupa’ya gidiyormuş.

iskele projesi: mersin anamur-kıbrıs arası feribot seferleri düzenlenmeye başlanmış. projenin adı da iskele projesi

tcg anadolu: ilk siha gemimiz tcg anadolu

akıncı: iran cumhurbaşkanı reisi’nin enkazını bulan hava aracımızın adı

6-) diğer ilgimi çeken şeyler

-nergis nuhammedi: geçtiğimiz sene nobel barış ödülünü alan iranlı abla.

-gökçen fırat: ilk kadın amiralimiz

hipostil camiler: coğrafya hocalarının şahı engin eraydın hocam bu konunun üzerinde durdu. beş tane hipostil cami olduğu için tam dört tanesi verilip bir tanesi yanlış verilerek sorulabilecek soru. hipostil camilerimiz:

afyonkarahisar ulu camii: afyon

ahi şerefeddin(arslanhane camii): ankara

sivrihisar ulu camii: eskişehir

mahmut bey camii: kastamonu

eşrefoğlu camii: konya-beyşehir

-fuat sezgin : islam bilimi tarihçisi. 2019 onun yılı ilan edilmişti. buhari ile ilgili çalışmaları var. islam bilim tarihi müzesini kurmuş.

-sezai karakoç: diriliş şairi de deniyormuş. en ünlü şiiri mona rosa. rte övmüş zamanında. şiirlerini yazdığı kadın muazzez akkaya

unesco cart curt:

aizanoi antik kenti: kütahya çavdarhisar afrodit ve dionysos heykelleri baş kısmı

arslantepe höyüğü: unesco dünya miras geçici listesinde. malatyada.

ödemiş birgi köyü: dünyanın en iyi köyleri 2023

izmir şirince köyü: dünyanın en iyi köyleri 2024

balıkesir gömeç ilk dalış köyü

-ajay banga: hint asıllı dünya bankası yeni başkanı

-karaelmas ekspresi: ankara-çankırı-karabük

mezopotamya ekspresi: ankara-kayseri-sivas-malatya-elazığ-bingöl-diyarbakır

entel dantel tayfa kars ekspresini işgal edince bu iki ekspres açılmış yeni.

-ilker kömürcü: 100. yıl marşı bestecisi ve yazarı

-katalin novak: istifa eden macaristan ilk kadın başkanı

-leyla gencer: ünlü opera sanatçımız. la diva turca diye lakabı var.

sınava kadar bu yazdıklarımı günde bir kez okumayı dü

şünüyorum. umarım en azından 2 soru falan gelir de hem ben boşa yazmamış hem de bizler boşuna okumamış oluruz.

TARİH

aaaaay şiştim evet alım olmayacak ama sınava para verdik kitaba para verdik diyerek izin aldım iki hafta ve çalışıyorum. aşağıda çoğunlukla osmanlı kültür medeniyet dönemine ait (sorusu çok çıkıyor) saçmasapan kodlamalarımın bir kısmı bulunuyor burada dursun döner okurum sınav sabahı:

pkk vergi--> osmanın ilk dönemi. ilhanlılara vergi veren padişah yani o dönemin pkksına. (ilk)'p'ara, (ilk)'k'adı, 'k'oyunhisar savaşı (ilk) vergi

sıkıntı yok, orhan dönemiyle beraber ilhanlılara vergi işi bitiyor. gerçi marifet bizde değil, ilhanlılar devlet olarak çöküyor.

yıldırım bayezit= hızlı giden at. anadoluda çakmadık beylik bırakmıyor üstüne haçlıları ekmeksiz gömüyor (niğbolu-sultanı iklimi rum unvanı) tüm bunları yapınca mabad biraz havalanıyor timur takıp gönderiyor.

fetrette betretle (şeyh bedrettin) uğraşan mehmet=çelebi mehmet. (okurken fonetik oluyor) oku bi daha. fetrette bedretle uğraşan mehmet. heh.

düzmece mustafa isyanı bizim şehzade mustafayla alakasız onla da uğraşan çelebi mehmet. muhteşem yüzyılda diziye renk katmışlar gerçekle alakası yok. çelebi mehmet de 8 yıla 2 isyan 1 fetret sığdırmış. düşük bütçeli yavuz.

tek kaş görünen fatih tablosunu nak kaş sinan yaptı (gül koklarken tek kaş görünüyor inanmayan açsın baksın)

boğazkesen (rumeli hisarı) fatih yaptırdı (kardeş katli dark humor. boğaz kesen.)

ilk sult''an'' unvanı kullanan osmanlı padişahı orh''an''. ilk div''an'' orh''an''. ilk ''or'' du teşkilatı ''or'' han. ilklerin çoğu orhan ama adından direkt çıkan bunlar.

kağan unvanı osmanlı padişahlarınca kullanılmıyor islam öncesinde kaldı o. ok sembolü de bağımsızlık sembolü değil herkeste var ok biraz araştır 100 liraya sen de bulursun öyle sembol olmaz abicim.

galebe divanı: gavura galebe çalmak. yabancı elçilere caka satmak (pargalının şekil şemallerini sergilediği divan: https://youtu.be/zl__odwhks8?si=czjja7utgvyevvae)

osmanlıya başkentlik etmiş olan istanbul bursa ve edirnenin kadı atamaları direkt padişah tarafından, diğer bölgelerin atamalarını kazasker yapar. padişahın atadıklarının adı taht kadısı. çıkarsa çok can yakar. taht nerede varsa oraya taht kadısı verilmiş.

osmanlıda jüri: şuhudul hal sistemi. kadı her davaya kendi karar vermiyor yani. o bölgedeki insanlara da sorduğu oluyor. yine çakmışız amerika'ya. yürü lan osmanlı.

düğün ziyafet gibi konularda yazılan eserlere surname denir. düğünlerde surname değişikliği olmuyor mu? oluyor. tamam işte yazmışlar ayşe bacı surname değiştirdi fatma bacı surname değiştirdi diye.

hacca gidenleri uğurlamak için yapılan organizasyon surre alayları. surelerle dualarla yollamışlar kabeye.

darülbe-dayi=osmanlı tiyatrosu. ramiz dayi be dayide görevli.

himaye-i etfal. etfalin sessiz harfleri tıfıl. tıfılları himaye ediyoruz işte. çocuk esirgeme kurumu.

darülelhan. dönemin sagopası ''el an derya hal buluyorum.'' diye burada konservatuarda takılıyor. ya da elhan kelimesini ilham diye düşünürsün ilhamı gelen doluşmuş buraya dersin.

yeniçerilerin sefere çıkmadan önce okudukları duanın adı gülbank. şurada geçiyor 01.53'ten itibaren: https://www.youtube.com/watch?v=7vg5hu9u4qy

kapıkulu süvarileri:

sağ garipler ve sol garipler. görevleri hazineyi korumak. o dönemde de garipler hazineyi koruyormuş.

sağ ulufeciler sol ulufeciler sancağı koruyor. o dönemde de ulufeyi cebe atanlar sancak bayrak sevdası edebiyatını kimseye bırakmıyormuş.

silahtarlar ve sipahiler otağı koruyor. yani padişahın otağını bir zahmet eli silah tutanlar korusun. burada liyakatsizlik şansın yok ibre sana döner sonra.

miri arazi türleri

paşmaklık: yaşmak takanlar yani kadınların yararına. al sana yaşmak: https://tr.wikipedia.org/wiki/yaşmak

yurtluk: madem devletin yok al sana toprak devletçilik oyna. hakkari tunceli o taraflarda yaygın. aşiret kültürünün kökleşmesi sonucunu doğuran topraklar.

metruk: bugünki anlamıyla aynı. metruk arazi gibi düşünülebilir. kimse sahip değil herkesin ortak kullanımına açık.

arpalık: sen saray adamısın ya da elin kalem tutuyor. sana bir maaş da veriyoruz ama al bu da senin arpalığın olsun. emeklilik vakti geldiği zaman gider eker biçer ek gelir yaparsın.

ilk şeyhülislam molla dursun. adında molla olması bir tık şaşırtmış olabilir .d

ilk kadı dursun fakih. fakih, fıkıh bilgisine sahip demek. fıkıh da o dönemin hukuk kurallarını içerir zaten

ilk müderris davud-u kayser. bu arkadaşa kod yok.

altuncuzade: idrar yolları hastalıklarıyla uğraşıyor. tuttuğu altın olmuş yani xd

ahmedi: iskendername eserinin yazarı. nusr-et şekli ahm-et. iskender falan felan işte

sabuncuoğlu şerafettin: ilk güzellik uzmanımız cerrahımız. siz sabun üstünden gereken saçmalamaları yaparsınız pozisyon çok açık .d

seydi ali reis: denizci. mirat-ül memalik ve kitab-ül muhit eserlerinin yazarı. bu arkadaşı hint seferlerinde fena harcamışlar tüm arkadaşları ölmüş buna da sg nereye gidiyosan demişler. o da dönüş yolunda birçok ülke gördüğü için miratül memalik (memleketlerin aynası) ve kitabul muhit (yön haritası) kitaplarını yazmış.

takiyüddin mehmet: rasathane kurmuş gök falan inceliyor. dönemin şeyhülislamı ''takiye'' yaparak haramdır günahtır vs. deyince yıkmışlar gözlem evini.

''ka''tip çelebi: hacı ''ka''lfa unvanlı abimiz. keşfüzzunun ve cihannüma eserleri bulunuyor.

yanyalı esat: muallim-i salis (üçüncü öğretmen) olarak biliniyor. 1.aristo 2.farabi. üçüncü olması nedeniyle beşiktaşlı olduğu söyleniyor ama net değil. bi araştır bakalım esat.

naima: ilk tarih yazarımız (vakanüvis) naima, yazar olayları daima.

iaşecilik: halk aç kalmasın diye iaşeleri depolarda hazır tutma anlayışı

fiskalizm: gelirler en üst düzeye çıksın, fiskaller fışkırsın kasa kapanamayacak kadar dolsun anlayışı.

merkantalizm: merchant kelimesinden geliyor. altını gümüşü çok olanın borusu çok öter anlayışı. bize ait bir anlayış değil kelime kökeninden de anlaşılabilir.

bezirgan: büyük tüccarlara verilen isim. sibel can boşuna demedi: https://youtu.be/bu5dbbqj8ve?si=7erxmgr5pbab5mq4

menzil teşkilatı: menzil mesafe demek. iki kervan arası mesafede haber getirip götüren arkadaşlar bunlar.

mekkariciler: at, eşek ve devenin ortak adı mekkarmış. mekkariciler de dönemin yurt içi kargosu.

+beyefendi kargom 37 gündür bekliyor bir bağdattan mısıra bir yaşmak getiremediniz.

-atın ayağı kırıldı hanımefendi yaşanan aksaklık için üzgünüz.

+kargo için geldik ama yoktunuz

-kusura bakmayın celali isyanı nedeniyle adres değişikliği bildirmek zorundaydım ama unutmuşum

+hanımefendi kusura bakmayalım ama biz de kelle koltukta iş yapıyoruz

böyle böyle kari dırdırı çeken arkadaşlar mek kariler işte. kodun kusuruna bakmayın feministler müfredat çok geniş mecbur böyle akılda kalıyor.

muhtesip: zabıta.

cizye: gavurdan askerlik yapmadığı için alınan vergi. ya şehadet getirecek gidecek cizreye, ya pipiyi kestirmeyecek razı gelecek cizyeye.

haraç: gavurdan alınan ürün vergisi. müslümanın verdiğinin (öşür) iki katını verdiği için adına haraç dendiği rivayet ediliyor ama siz yine de çok itibar etmeyin.

avarız vergisi: avaz avaz memleket yanarken alınan, ohal vergisi. mesela bayezit zamanında fena bi deprem patlamış o dönemde bile 5 bin kişi ölmüş bu vergi öyle çıkmış. ilerleyen yıllarda tarhuncu'nun çıkıp biz avarız vergileriyle kervansaray yaptık dediği yönünde söylentiler var onlara da itibar etmeyin pek.

hazariye: barış dönemi vergisi. keyfin gıcırsa çık parayı vergisi: https://youtu.be/mgzsqbzf2hg?si=1mgrwcvpajlj7kxi

ağnam: küçükbaş hayvan vergisi. ağ-ıl, ağ-nam. ya da bi koyun görünce ''ağnam sen ne kadar tatlısın nasıl da kokoreç olur senden'' tarzı sevdiğini hayal edebilirsin.

çiftbozan: çift yıl boyunca ürününü ekmezsen çift bozmuş olursun. senden de ürünü ekmediğin için vergi alınır. kimse neden ekmedin diye sormaz. tembelliğinden ekmediğin varsayılır.

derbent: şu derenin öte yanına geçemiyorsunuz sizin önünüze bent oluyor o zaman biraz paranıza kıyın da köprü dikebilelim vergisi. dere-bent derbent.

adında ''has'' geçen her şey sultanla bağlantılıdır. has arazi, hassa ordusu vs. bunlar biraz kolay ok ama ''sikke-i hasene'' denen altın parayı unutmayalım. fatih bastırmış.

sultan abdülmecit'in çıkardığı demir paranın adı? mecidiye. ''ka''ğıt paranın adı? ''ka''ime.

''ha''ttatların en meşhuru kimdir diye sorulursa ''ha''mdullah diyeceksin.

malakari: duvar süsleme sanatı. mala vurmaktan gelir: https://youtu.be/eyz8djomtee?si=f6msaaubpnhdqkpj

vitray: cam süsleme. adına şirket bile var hepimiz biliyoruz: https://www.vitra.com.tr/…izda/dunden-bugune-vitra/

minyatür sanatıyla uğraşanların lakabı nakkaş bu zıkkımı unutup duruyorum umarım sınavda çıkmaz.

ilk osmanlı bankası: bank-ı dersaadet. galatalı bankerler açmış.

bank-ı osmani: bizim paramızı basmaya yetkili ingiliz bankası.

''it''ibar-ı milli bankası: ''it''tihatçı bankası.

mimar sinan'ın çıraklık, kalfalık ve ustalık eserlerini karıştırmamak için şehzade-->süleyman-->selim tarihsel akışına dikkat etmek yeterli. süleyman önce şehzade, sonra süleyman, ölünce oğlu selim. şehzade-süleymaniye-selimiye camileri.